علائم در طیور:

سالمونلا نوعی باکتری است که در روده حیوانات ساکن می‌شود. این باکتری با برهم زدن تعادل حساس باکتری‌های مفید روده، عملکرد آن‌ها را مختل می‌کند. این موضوع می‌تواند به بروز علائمی مانند اسهال بودار، کم‌آبی، ضعف و حتی کاهش رشد منجر شود.

علائم معمولاً به نوع سالمونلا و سن حیوانات بستگی دارد. مرغ‌های بزرگ‌تر ممکن است بدون داشتن هیچ علائمی دچار عفونت سالمونلا شوند، اما برای جوجه‌هایی که سن آن‌ها بین ۱ تا ۲ هفته است، این عفونت اغلب کشنده است.

چرا باید از بروز سالمونلا در مرغداری پیشگیری کرد؟

  • سالمونلا تأثیر منفی بر سلامت، بهره‌وری و رفاه پرنده دارد. عفونت سالمونلا  به سختی از بین میرود و در نهایت باعث افزایش مرگ‌ومیر، کاهش وزن کشتار و کیفیت تخم‌مرغ می‌شود که همه این‌ها بهره وری را کاهش می‌دهد.
  • سالمونلا مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را افزایش می‌دهد و این امر خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی را بالا می‌برد. این مشکل فقط برای حیوانات نیست بلکه برای انسان‌ها نیز چالش بزرگی است.
  • سالمونلا تهدیدی برای ایمنی غذایی است. شیوع‌های گسترده ممکن است به محدودیت‌های بین‌المللی در واردات و صادرات جوجه، گوشت و تخم‌مرغ منجر شود.

علل عفونت‌های سالمونلا در طیور

عفونت‌های سالمونلا معمولاً از منابع (آلوده) زیر ناشی می‌شوند:

  • خوراک یا آب آشامیدنی؛
  • کود یا بستر (رول کاغذی، پوشال)؛
  • عدم رعایت بهداشت زیستی (بیوسکیوریتی) مناسب.

همچنین ممکن است جوجه‌های جدید یا پولتهای جوان تخم‌گذار از قبل آلوده باشند و سالمونلا را وارد مرغداری شما کنند.

منشأ سالمونلا در سیستم‌های آب آشامیدنی:

سالمونلا می‌تواند در آب آشامیدنی نیز ظاهر شود. وجود بیوفیلم در خطوط آب‌خوری می‌تواند علت این امر باشد. بیوفیلم یک لایه لزج از تجمع باکتری‌ها و قارچ‌ها روی داخل خط آب است که به عنوان لایه محافظ عمل کرده و اجازه می‌دهد میکروارگانیسم‌های مضر بدون مزاحمت تکثیر شوند.

نحوه تشکیل بیوفیلم در خطوط آب‌خوری:

ترکیب دمای بالای آب (حدود ۲۵ درجه سانتیگراد)، جریان پایین آب و وجود برخی مواد مغذی باعث تشکیل بیوفیلم در خطوط آب می‌شود. باقی‌مانده داروها و افزودنی‌هایی از قبیل شیر خشک واکسیناسیون، محیط ثانویه مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند.

چگونه خطر عفونت سالمونلا از طریق آب آشامیدنی را کاهش دهیم؟

1- به طور منظم کیفیت آب داخل خطوط آب‌خوری و منبع آب را بررسی کنید
علاوه بر این، حداقل دو بار در سال نمونه‌ای از آب را برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستید. آب کدر و وجود مواد آلی در آب، خطر سالمونلا را افزایش می‌دهد. سطح بالای آهن باعث می‌شود سالمونلا مدت طولانی‌تری در خطوط آب‌خوری باقی بماند.

2- خطوط آب‌خوری را به طور منظم تمیز و ضدعفونی کنید

با  استفاده از فشار آب قوی هر چند روز یکبار خطوط آبرسانی را شستشو دهید که باعث کاهش تجمع بیوفیلم در سیستم آبخوری ها می‌شود و از ضدعفونی کننده هایی از قبیل کلر و پراکسیدها در آب مصرف طیور طبق دستور استفاده نمایید.

نکته: استفاده از اسیدی‌فایرها آب و خوراک، پروبیوتیک‌ها، پری‌بیوتیک‌ها به عنوان ابزارهایی برای کاهش توانایی سالمونلا در کلونیزه شدن در دستگاه گوارش طیور استفاده شده‌اند، اما موفقیت آن‌ها محدود بوده است. به طور کلی، این راهکارها تا حدی در کاهش کلونیزاسیون مؤثر بوده‌اند.

3- از ورود جوندگان به داخل و اطراف مرغداری جلوگیری کنید
موش‌ها می‌توانند از طریق مدفوع خود، بستر، خوراک و آب آشامیدنی را آلوده کرده و سالمونلا را پخش کنند.

4- سطح خروجی‌های کف سالن ها تا حد امکان صاف باشد
سالمونلا ممکن است در آب‌های سطحی و آب‌های زیرزمینی کم‌عمق نیز وجود داشته باشد. بنابراین، سطح خروجی‌های سالن باید تا حد ممکن صاف و با زهکشی مناسب باشد تا از تشکیل گودال آب و آلوده شدن به فضولات پرندگانی مثل کبوتر جلوگیری شود.

5- رطوبت بستر را کنترل کنید
سالمونلا در بستر مرطوب به خوبی رشد می‌کند. فشار آب مناسب و ارتفاع صحیح نیپل‌ها خطر خیس شدن بستر و نشت آب را کاهش می‌دهد. همچنین با تهویه مناسب با لحاظ سن پرنده و شرایط محیطی سالن نقش مهمی در کنترل رطوبت بستر دارد.


نویسنده: دکتر حمید نوری